Gele kaart, rode kaart

Het is net als bij voetballen. Als Nederland zich niet houdt aan de Europese spelregels - een overheidstekort van maximaal 3 procent uiterlijk in 2013 - volgt eerst een waarschuwing, dan een gele kaart en vervolgens zelfs een rode kaart.

De buitensporige tekortprocedure is een soort oplopende ladder. Wat begint met een algemene 'aanbeveling' vanuit Brussel, wordt steeds specifieker, steeds dwingender en kan erop uitlopen dat een land onder curatele wordt gezet en zelfs boetes moet gaan betalen. De ultieme sanctie - uitzetting uit de eurozone - is niet mogelijk.

Onder die Brusselse druk wordt niet alleen op het Catshuis vergaderd. Ook andere Europese landen leggen botje bij botje om te voldoen aan het in Europees verband vastgelegde tekortmaximum, nota bene een van de 'successen' van het land dat zich tot voor kort presenteerde als 'het braafste jongetje van de klas': Nederland.

Foto: Roel Rozenburg

Weglopen of aanschuiven? Moet de Tweede Kamer zich verre houden van onderonsjes met het kabinet? Of is 'achterkamertjespolitiek' een onmisbaar ingrediënt van een consensusdemocratie?

Terwijl VVD en CDA zich - samen met Wilders' PVV - in het Catshuis hebben teruggetrokken, is het debat over dualisme en monisme weer opgelaaid. Past dat nou wel? Moet bij het overleg over zo'n crisispakket de hele Tweede Kamer worden betrokken?

Wat je vindt, hangt vaak af van waar je staat. Wat een partij als coalitiepartner verdedigt, wil ze nog wel eens als oppositiepartner laken. En andersom. Drie jaar geleden liep Geert Wilders, gevolgd door zijn fractie, boos weg uit de Tweede Kamer. Sinds drie weken is dezelfde Wilders in het Catshuis aangeschoven. Hij was de eerste niet.

Het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, een van de partners van het Montesquieu Instituut, maakt niet alleen het bekende Jaarboek. Betrekkelijk nieuw is de politieke biografie.

Bert van den Braak, Parlementair Documentatie Centrum (Universiteit Leiden)

Diederik Samsom is de eerste leider van de PvdA zonder enige bestuurlijke of kabinetservaring. Drees was wethouder, Vondeling minister, Den Uyl wethouder en minister, Kok vakbondsvoorzitter, Melkert minister en fractievoorzitter en Bos staatssecretaris.

Opvallend is dat in de recente periode steeds vaker tamelijk 'onervaren' politieke leiders naar voren komen. Balkenende was nog pas kort fractievoorzitter toen hij in 2002 minister-president werd. Mark Rutte had, net als Wouter Bos, geen andere kabinetservaring dan via zijn staatssecretariaten. Rutte was vóór hij premier werd overigens wel enkele jaren fractievoorzitter (en groeide toen duidelijk in die rol). Mocht Emile Roemer premier worden dan zou voor hem eveneens gelden dat hij geen ministerservaring heeft en niet meer bestuurlijke ervaring dan een wethouderschap in Boxmeer.