‘De Europese Commissie is een normale regering geworden’

dinsdag 16 juli 2013, 14:54

De Europese Commissie werkt steeds meer als een gewone regering. Dit stelt politicoloog en bestuurskundige Anchrit Wille in het boek ‘The Normalization of the European Commission’, dat in juni bij Oxford University Press is verschenen.

Europese Parlement controleert de Commissie

De Europese Commissie werkt steeds meer als een gewone regering. Door herzieningen in de Europese Verdragen en hervormingen van het ambtelijk apparaat is de Europese Commissie de laatste jaren steeds meer op een normale regering gaan lijken. Dit stelt politicoloog en bestuurskundige  Anchrit Wille in het boek  ‘The Normalization of the European Commission’, dat in juni bij Oxford University Press verschijnt. Voor haar onderzoek heeft Wille  een groot aantal interviews gehouden met topambtenaren en eurocommissarissen werkzaam bij de Europese Commissie. 

Werd de Commissie vroeger veelal gezien als het ambtelijk apparaat van de Europese Unie, inmiddels is de Europese Commissie steeds meer een politieke rol gaan spelen. Sinds de discussie over het ‘democratische tekort’ in de EU, in het begin van de jaren 90, heeft een lange reeks aan herzieningen in de Verdragen het juridische en politieke raamwerk waarbinnen de Commissie functioneert veranderd. Daarbij is de macht van het Europees Parlement in de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen, niet alleen bij de totstandkoming van wetgeving, ook bij de democratische controle en verantwoording van de Europese Commissie. De Commissie moet hierdoor steeds vaker rekening houden met het Europese Parlement. Zo moet elke nieuwe commissaris voor het parlement verschijnen en  gehoord worden.

Commissarissen zijn ‘ministers’ geworden

De politieke controle door het Europese parlement heeft de Commissie sterk veranderd. Commissarissen zijn zich als ministers gaan gedragen. Het zijn geen quasi-ambtenaren maar beroeps politici. Ze leggen politieke verantwoording af aan het Europese Parlement en de media. Intern is er een sterke scheiding tussen de politieke top, de commissarissen, en de ambtelijk top van de Commissie, de directeuren-generaal. Deze laatste worden niet geselecteerd op hun nationaliteit of hun politieke loyaliteit, maar op basis van deskundigheid. Daarmee is de Commissie steeds meer een echte regering geworden, met een duidelijke scheiding tussen politiek en ambtelijk apparaat.

2014: de verkiezing van de voorzitter van de Commissie

In 2014 na de verkiezing van het nieuwe Europese Parlement gaat de EU weer een stap verder: de voorzitter van de Europese Commissie wordt dan verkozen door het Europees Parlement (voorheen werd die aangesteld door de Europese Raad van regeringsleiders). Niet alleen de zetelverdeling in het Europese Parlement, ook de keuze voor de voorzitter van de Europese Commissie zal afhankelijk zijn van de verkiezingsresultaten. Op basis van de bevindingen in haar studie pleit Wille ervoor dat Europeanen de aanloop naar de komende verkiezingen moeten aangrijpen om het publieke debat over de toekomstige politieke koers van de Unie te verbreden. Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor de politieke partijen. Europese politieke 'families' zouden een brede Europese politieke campagne moeten voeren en met eigen kandidaten moeten komen voor het voorzitterschap van de Europese Commissie.

Europese Commissie democratischer dan NL regering

Met verkiezing van de voorzitter van de Commissie is de Europese Commissie in feite democratischer samengesteld dan de NL regering. De democratische verantwoordingstructuren rond de Commissie zijn aanwezig, van belang is nu de inbreng en betrokkenheid van de Europese burgers.

Boek en achtergrond auteur

‘The Normalization of the European Commission: Politics and Bureaucracy in the EU Executive’ is geschreven door Anchrit Wille en verschijnt bij Oxford University Press. Anchrit Wille is verbonden aan de Campus Den Haag van de Universiteit Leiden. Ze publiceerde eerder Politiek-ambtelijke verhoudingen in beweging (samen met Paul ’t Hart en andere Leidse collega’s). In 2011 schreef ze het boek ‘Diplomademocratie: over de spanning tussen meritocratie en democratie’ (samen met Mark Bovens). Op dit moment publiceert ze over de Euro-democratie.

Meer informatie

Voor meer informatie: Anchrit Wille, Instituut Bestuurskunde, Campus Den Haag.

met dank overgenomen van http://campusdenhaag.nl/bestuurskunde/nieuws/de-eu-commissie-is-een-normale-regering-geworden.html