Debat over benoemingen in Raad van State

Bij de behandeling in de Tweede Kamer van het wetsvoorstel Herstructuerering van de Raad van State (kamerstuk 30585) op 14 februari en 4 juli 2007 was de wijze van benoeming van leden van de Raad van State een belangrijk discussiepunt. Het VVD-Tweede Kamerlid Laetitia Griffith en de PvdA'er Aleid Wolfsen vonden dat de Tweede Kamer voortaan een voordracht moest doen voor de leden van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Daarmee zou dezelfde procedure worden gevolgd als bij leden van de Hoge Raad.

Het kabinet (via de ministers Hirsch Ballin en Ter Horst) wees dat af, waarbij onder meer als argument werd aangevoerd dat dit strijdig was met de Grondwet. Daarin staat dat benoeming bij K.B. geschiedt (de Raad van State deelde die visie). Het CDA vreesde bij monde van woordvoerder Sybrand van Haersma Buma verder voor politisering van de benoemingen. Er dreigde een patstelling tussen Kamermeerderheid en kabinet, omdat beide vasthielden aan hun standpunt.

Het kabinet kwam uiteindelijk met een nota van wijziging om de impasse te doorbreken. Het kabinet wijzigde het oorspronkelijke wetsvoorstel door op te nemen dat vacatures voor de Raad van State in de Staatscourant moesten worden geplaatst onder opgave van het profiel van de gezochte kandidaat of kandidaten.

De werving van staatsraden moest daarmee transparanter worden en tevens hoopte het kabinet dat ook de kring waaruit kandidaten kwamen, groter zou worden. De Raad van State stemde in met de door het kabinet voorgestelde wijziging. Dat deed in meerderheid ook de Tweede Kamer.

De VVD diende in januari 2009 nog wel een amendement in om de leden van de Afdeling bestuursrechtspraak via een voordracht te laten benoemen. Die voordracht van twee personen moest de Tweede Kamer dan opstellen. Op 3 februari verwierp de Tweede Kamer dit amendement evenwel, met alleen de VVD-fractie en het lid Verdonk vóór.

Tijdens de Eerste Kamerbehandeling kwamen de PvdA'er Kim Putters en het SP-lid Tiny Kox nog wel terug op de benoemingsprocedure, maar het wetsvoorstel werd uiteindelijk op 20 april 2010 met algemene stemmen aangenomen.

Dat de plaatsing van de advertentie niet alleen voor 'gewone' leden, maar ook voor de vicepresident zou gelden, bleef tijdens de debatten onbesproken. De keuze voor grotere transparantie was echter een doelbewuste en alle partijen stemden daarmee in.

De kritiek dat benoemingen in de Raad van State zich slecht verhouden met openbare werving zoals die recentelijk werd gehoord nadat de vacature-vicepresident in de Staatscourant was verschenen, komt daarmee zeker anderhalf jaar te laat.