Vergelijking staatkundige rol koning in EU

Van de 27 lidstaten van de Europese Unie hebben er zeven een erfelijke monarchie. De rol van de Koning (of in Luxemburg: groothertog) verschilt in die landen eigenlijk nauwelijks. In Zweden is er een strikte scheiding tussen staatshoofd (koning) en regering; in Luxemburg een wat minder strikte scheiding.

Voor alle vorsten geldt dat zij onschendbaar zijn en dat de ministers verantwoordelijk zijn voor alle regeringsdaden, dus ook voor bijvoorbeeld de buitenlandse betrekkingen, benoemingen of legerleiding. Slechts enkele landen noemen de vorst ook staatshoofd. In Nederland is dat niet zo.

 

land

wetgeving

formatie/regering

overige

België

ondertekening wetten

wijst formateur aan; geen deel van de federale regering

gratieverlening en strafvermindering; verlening adeldom; recht parlement bijeen te roepen en Kamerontbinding

Denemarken

ondertekening wetten

wijst formateur aan; lid en voorzitter van de Staatsraad (koning en ministers)

is staatshoofd; starten afzettingsprocedure ministers bij wanbeheer; noodwetgeving uitvaardigen; recht van gratie- en amnestieverlening

Luxemburg

ondertekening wetten; maar geen 'vetorecht'

wijst formateur aan; geen formeel deel van de regering

is staatshoofd (symbool van eenheid en bewaker van de onafhankelijkheid); recht van gratieverlening en strafvermindering

Nederland

ondertekening wetten

is 'niet verantwoordelijk' deel van de regering;

formatie niet wettelijk geregeld, sinds 2012 geen rol

(formeel) voorzitter van de Raad van State

Spanje

ondertekening wetten

is deel van de regering; mag kabinetsvergadering voorzitten

is symbool van eenheid en continuïteit; recht van Kamerontbinding; recht volksraadpleging te vorderen; opperbevel leger; individuele gratieverlening

Verenigd Koninkrijk

ondertekening wetten

recht om minister-president te benoemen

gratieverlening; benoeming bisschoppen en aartsbisschop Church of England; diverse benoemingen, zoals van de Queens Council

Zweden

geen ondertekening wetten

geen deel van de regering; recht om geïnformeerd te worden door ministers, mag ministerraad voorzitten

is staatshoofd