N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Regelgeving donaties politieke partijen in Tsjechië transparanter dan in Nederland
Myriam van Dorp, Montesquieu Instituut Den Haag
De regelgeving voor donaties aan politieke partijen is in Tsjechië transparanter dan in Nederland en ook is in Nederland de immuniteit voor parlementariërs beperkter. Dat waren de conclusies van een ontmoeting tussen leden van het parlementair comité voor immuniteit van het Tsjechische parlement en het Montesquieu Instituut (MI) op 6 juni jl. De Tsjechen hadden om een ontmoeting met het MI gevraagd om de Nederlandse regelgeving rond partijfinanciering en politieke immuniteit tegen het licht van de Tsjechische regelgeving te houden.
Wytze van der Woude, docent staatsrecht aan de Maastricht University, gaf uitleg over partijfinanciering in Nederland. Politieke partijen worden in Nederland ‘gefinancierd’ door middel van contributies, subsidies van de Nederlandse overheid en donaties. Daarnaast maken sommige partijen afspraken met hun gekozen volksvertegenwoordigers dat die een deel van of hun hele ‘schadeloosstelling’ (zoals het salaris van Kamerleden eigenlijk heet) al dan niet verplicht af zullen dragen aan de partij. Van der Woude wees de Tsjechen in dat opzicht op een gevoelig punt: wanneer parlementsleden worden ingezworen, leggen ze een eed af waarbij ze beloven dat ze niemand iets hebben beloofd om gekozen te worden. Dat zou dus in strijd kunnen zijn met de belofte aan de partij een deel of de gehele schadeloosstelling af te staan aan de partij.
Donaties aan politieke partijen zijn in Nederland toegestaan en er is geen maximum bedrag vastgesteld. Wel moeten donaties boven de 4.500 euro openbaar worden gemaakt. De Tsjechen merkten met verbazing op dat in Tsjechië de regels voor giften transparanter en strenger zijn zodat daar duidelijker is hoe Tsjechische partijen aan hun geld komen.
Sacha Hardt, eveneens aan Maastricht University verbonden als docent staatrecht, vertelde hoe de parlementaire immuniteit in Nederland is geregeld. Het viel de Tsjechen op dat in Nederland parlementaire immuniteit beperkt is tot de vergaderingen van Eerste en Tweede Kamer. Zodra een vergadering is afgehamerd, kan een parlementslid zich daar niet meer op beroepen. Wel hebben parlementsleden zich dan te houden aan de regels van de Eerste of Tweede Kamer en ook kan de Voorzitter eventueel sancties opleggen bij onoorbaar gedrag.
In Tsjechië hebben parlementsleden uitgebreide immuniteit, te vergelijken met diplomatieke onschendbaarheid. Volgens het Tsjechische parlementaire comité is die uitgebreide parlementaire immuniteit nodig, maar moet het ook mogelijk zijn om die op te heffen. Een land heeft zekerheden nodig, mocht de democratie falen, aldus het comité. De leden van het parlementaire comité voor immuniteit bepalen of in sommige gevallen de immuniteit van een parlementslid kan worden opgeheven. De afgelopen 3 jaar zijn 5 zaken voorgelegd aan het comité en in 4 gevallen heeft het comité bepaald dat de immuniteit van het parlementslid kon worden opgeheven.
Al met al was het een geslaagde ontmoeting waar op ruime schaal van gedachten kon worden gewisseld.