N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
De Commissie-Juncker: laatste kans voor Europa
'I am convinced that this will be the last‑chance Commission'. Met deze woorden presenteerde Jean-Claude Juncker zijn Europese Commissie op 22 oktober 2014 aan het Europees Parlement, dat vervolgens met een ruime meerderheid zijn goedkeuring over de Commissie uitsprak. De door de Commissievoorzitter gekozen dramatische bewoordingen brachten zijn grote zorgen tot uitdrukking over de afstand tussen de burgers in de lidstaten en ‘Brussel’. Het was erop of eronder voor Europa, zo meende Juncker. Om die reden wilde hij ook een ‘more political Commission’. Hij wenste geen college van technocraten dat niet veel meer was dan een secretariaat van de Europese Raad van de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten van de Europese Unie, maar een zelfbewust orgaan dat de grote problemen van Europa krachtdadig aanpakte – vandaar ook zijn voorkeur voor de energieke term ‘Team-Juncker’.
De Commissie is nu een jaar verder, voor het Montesquieu Instituut reden een tussenbalans op te maken in deel 6 van de Montesquieu Reeks: De Commissie-Juncker: laatste kans voor Europa. Tussenbalans na een jaar, onder redactie van de Groningse hoogleraren Gerrit Voerman en Jan van der Harst. Centraal in de bundel staat de vraag hoe Europa er na het eerste jaar Juncker voor staat. Hoe heeft het Team-Juncker het gedaan? Hoe verhouden de hooggestemde ambities van de Europese Commissie zich tot haar beleidsdaden? Is de positie van de Commissievoorzitter jegens de Europese Raad versterkt door zijn aanwijzing door het Europees Parlement?
Verschillende auteurs gaan in vijf hoofdstukken in op deze vragen. Zo nemen Jan van der Harst en Gerrit Voerman zelf de persoonlijke en politieke achtergrond van Juncker voor hun rekening. Ook behandelen zij de manier waarop hij voorzitter van de Europese Commissie is geworden. Elissaveta Radulova en Marika Mkheidze gaan in op de institutionele vormgeving van en door de Commissie-Juncker. Caspar van den Berg en Daniëlle van Osch concentreren zich in hun bijdrage op de eerste vicevoorzitter van de Commissie, Frans Timmermans. Jan Werts belicht een andere hoofdrolspeler in de huidige Brusselse arena, de voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk. Tenslotte behandelt Michael Shackleton de inter-institutionele relatie tussen Commissie en Europees Parlement sinds het aantreden van Juncker.
Uit alle bijdragen blijkt de nieuwe dynamiek die is ontstaan na het aantreden van de Commissie-Juncker. Juncker en zijn team proberen voortdurend te laten zien dat de toekomst van de EU bij hen in goede handen is en dat zij er alles aan doen om ‘de laatste kans voor Europa’ te grijpen. Dit laat onverlet dat Juncker in buitengewoon lastige omstandigheden aan het roer van Europa is komen te staan en dat er op het pad voor het vervolg van zijn termijn nog talrijke obstakels liggen.