Dat moet een fout zijn toch: Yesilgöz nog Kamerlid

dinsdag 1 juni 2021, 11:42, column van Prof.Dr. Bert van den Braak

De site van de Tweede Kamer meldt dat Dilan Yesilgöz, die op 25 mei door de Koning als staatssecretaris werd beëdigd, nog altijd lid van de Tweede Kamer is. Dat is zij zeker niet meer, maar blijkbaar weet de Tweede Kamer dat zelf nog niet.

De Grondwet maakt duidelijk dat haar lidmaatschap inmiddels is opgehouden. De Grondwet bepaalt dat in artikel 57.

    • 2. 
      Een lid van de Staten-Generaal kan niet tevens zijn minister, staatssecretaris, lid van de Raad van State, lid van de Algemene Rekenkamer, Nationale ombudsman of substituut-ombudsman, of lid van of procureur-generaal of advocaat-generaal bij de Hoge Raad.
    • 3. 
      Niettemin kan een minister of staatssecretaris, die zijn ambt ter beschikking heeft gesteld, dit ambt verenigen met het lidmaatschap van de Staten-Generaal, totdat omtrent die beschikbaarstelling is beslist.

De basisregel is sinds 1938 dat een ministerschap (of staatssecretariaat) onverenigbaar is met het Kamerlidmaatschap. Daarop is een uitzondering gemaakt voor de duur van de formatie. Tot 1983 was dat beperkt tot drie maanden, sindsdien geldt de uitzondering voor de gehele formatieperiode.

Uit de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel waardoor deze bepalingen in de Grondwet kwamen1), blijkt echter dat het bij de in het tweede lid genoemde combinatie gaat om de situatie bij verkiezing. Artikel 57 moet in samenhang met artikel 54 worden gelezen.

Er stond in de toelichting: "(...) volgens welke bepaling een minister, die bij een verkiezing tot lid der Staten-Generaal is gekozen (...) na zijn toelating als lid het ambt van minister en het lidmaatschap der Staten-Generaal kan verenigen." Het gaat hier over een (demissionaire) minister/staatssecretaris die tot Kamerlid is gekozen.

Toen mevrouw Yesilgöz in maart dit jaar tot Tweede Kamerlid werd gekozen, was zij echter geen minister of staatssecretaris en op haar is dit artikel dus niet van toepassing.

Er is derhalve van rechtswege een vacature in de Tweede Kamer ontstaan. Opmerkelijk genoeg is van de benoeming tot staatssecretaris in de Tweede Kamer geen melding gemaakt. Het is eveneens vreemd dat de Kiesraad nog geen nieuw lid heeft benoemd. De vacature Omtzigt, die op 28 mei ontstond door tijdelijk verlof, is al wel vervuld.

Het lijkt een formaliteit, maar heeft wel degelijk betekenis: Als Kamerlid is zij lid van de VVD-fractie en kan zij daarin meepraten over het verloop van de formatie.


  • 1) 
    Verklaring dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering in de Grondwet van de bepalingen inzake de verkiezing van de Tweede Kamer en de Eerste Kamer der Staten-Generaal kamerstuk 14.223, nr. 3, p. 19