N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Serie 'Op zoek naar de kloof' in samenwerking met Nederland Rechtsstaat
Het Montesquieu Instituut en Nederland Rechtsstaat publiceren vanaf 24 november 2025 een gezamenlijke korte reeks over de veelbesproken kloof tussen het politieke en bestuurlijke hart van Nederland en de regio’s. Titel van de reeks: Op zoek naar de kloof.
Al jarenlang bestaat er in Nederland een spanningsveld tussen het politieke en bestuurlijke hart van het land, geconcentreerd in de Randstad, en regio’s als Groningen, Limburg, Zeeland en (delen van) Gelderland. Wat hier speelt, is geen eenvoudige tegenstelling tussen stad en platteland, maar een complex geheel van vermeende economische achterstanden, culturele vervreemding en bestuurlijke uitsluiting. Het gaat om vraagstukken die verder reiken dan de verhouding tussen Randstad en regio, en die ook lijken samen te hangen met bredere maatschappelijke scheidslijnen, zoals verschillen in inkomen en opleidingsniveau.
Artikelen
Wie in de Randstad woont, vindt gemakkelijker rechtshulp dan wie in Groningen, Zeeland of de Achterhoek woont. In dit eerste artikel in de serie 'Op zoek naar de kloof' laat Natalie Schnabl zien hoe regionale verschillen in het aanbod van sociaal raadslieden, rechtswinkels en sociale advocaten de toegang tot recht beperken, met name voor mensen met een laag inkomen.
In dit artikel wordt de Eerste Kamer onder de loep genomen. In België is de Senaat onlangs afgeschaft. Wacht de Eerste Kamer van Nederland hetzelfde lot? Hansko Broeksteeg en Maurice Adams beschrijven hoe het takenpakket van de Belgische Senaat eerst werd uitgehold, waarna opheffing de enige logische vervolgstap leek. Broeksteeg en Adams betogen dat de Nederlandse Eerste Kamer juist de kloof tussen centrale en decentrale overheden zou moeten dichten. Senatoren zouden niet alleen door de Provinciale Staten moeten worden gekozen, maar ook door gemeenteraden en waterschappen. Zo worden functies behouden en uitgebreid naar wat de huidige maatschappij vraagt.
De toegang tot onafhankelijke rechters staat in steeds meer landen onder druk. Emeritus-hoogleraar Marijke Malsch toont aan dat er steeds meer wordt gestuurd op 'mediation'. Dit is in het nadeel van de zwakkere partij. Daarbovenop bestaat er ook nog eens een kloof in juridische geletterdheid, waardoor de minder bedeelden nog slechter af zijn.
Emeritus-hoogleraar Pieter onderzoekt de juridische kloven in 'zijn provincie' Zeeland. Hij betoogt dat - hoewel sommige kloven wellicht wat worden overdreven - het recente, onbetrouwbare handelen van de Rijksoverheid in gebieden als Zeeland de bevolking daar wel een negatief beeld van 'Den Haag' kan geven.