Europese Kroniek 2020: corona, begrotingsperikelen en brexit zorgen voor crisisjaar EU

Vol goede moed ontkurkten de Europese kopstukken op 1 januari de champagne. Er was dan ook veel om naar uit te kijken in 2020: brexit zou snel achter de rug zijn, de Commissie kon stappen gaan zetten op het gebied van de economie en duurzame groei en de EU kon haar rol in de globale politiek versterken.

En toen dook er een mysterieus virus op: COVID-19 maakte alles anders. Europese landen gingen in lockdown, ziekenhuizen liepen over, grenzen sloten, er was sprake van historische economische krimp, en de ECB zag zich gedwongen de economie te stutten met enorme steunpakketten. Macron en Merkel toonden hun leiderschap door een Europees Herstelfonds uit de coronacrisis te initiëren, maar vanwege vastgelopen onderhandelingen over de meerjarenbegroting bleek dat in de Europese Raad een hels onderwerp. Corona dicteerde de EU in 2020.

Alsof dat nog niet genoeg was, sleepte het handelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk zich ook voort. Brexit vond plaats op 31 januari, maar nog steeds is er geen toekomstig handelsakkoord met de Britten. Bovendien lag de EU in de clinch met Polen en Hongarije wegens rechtsstaatschendingen, waren er spanningen met Turkije, en zat de EU in haar maag met de corruptie in Bulgarije.

Overschaduwden de tegenvallers dan alles afgelopen jaar? Bijna wel, maar toch wist de Commissie-Von der Leyen ook succes te boeken. Zo is er een nieuw actieplan voor de bescherming van democratie in werking getreden, heeft de EU succesvol onderhandeld over coronavaccins, is de Green Deal van start gegaan en heeft de EU haar inspanningen tegen terrorisme verhoogd. In december bereikten de EU-regeringsleiders ook nog eens een akkoord over de meerjarenbegroting voor de komende jaren, werden de klimaatdoelen voor 2030 aangescherpt en werd de toon tegen Rusland en Turkije verhard.

December is traditioneel een maand van eindejaarslijstjes en uitgebreide terugblikken. Een samenwerking tussen het Montesquieu Instituut en de website www.europa-nu.nl leidde tot onderstaand overzicht van het belangrijkste Europese nieuws van 2020.

Januari

Bron: © European Union, ??

Headlines Verenigd Koninkrijk geen lid meer van de Europese Unie EU-leiders zien 'nieuwe dageraad voor Europa' na Brexit Ander nieuws Strikte voorwaarden bij aanleg 5G-netwerken Nederland qua duurzame energie slechtst presterende EU-land Komende 10 jaar 220 miljoen uit transitiefonds voor overgang naar klimaatneutraal Nederland Europees Parlement eist hardere aanpak Hongarije en Polen Komende 10 jaar 1000 miljard euro voor klimaatneutrale EU in 2050 Brexit kostte Verenigd Koninkrijk al 130 miljard pond

Februari

Headlines Minister Blok presenteert Staat van de Europese Unie 2020 EU roept op tot Europese coördinatie coronavirus Ander nieuws Turkije stopt Syrische vluchtelingen niet meer aan grens Europa Voorzitter Charles Michel breekt EU-Top af zonder akkoord Europese Commissie presenteert nieuwe digitale strategie Britten willen grenscontroles voor goederen uit EU instellen Eisen voor toetreding tot de EU op de schop Europese Commissie wil begrotingsregels vernieuwen

Maart

Headlines ECB: extra opkoopprogramma van 750 miljard vanwege Corona Europese Raad: strenge maatregelen tegen corona nodig, lidstaten kiezen zelf wat past Ander nieuws Lidstaten keuren gebruik EU-fondsen voor pandemie goed Europese Commissie wil meerjarenbegroting verhogen in de strijd tegen de coronacrisis Voorzitter Charles Michel wil Europees crisiscentrum Brussel geeft nieuwe impuls aan kringloopeconomie Europarlementariërs willen vervanging bij zwangerschapsverlof EU-Klimaatwet gepresenteerd: een spoorboekje voor de Green Deal

April

Bron: The Council

Headlines Nederlandse Europarlementariërs kritisch over Europese aanpak coronacrisis Verzet kabinet tegen eurobonds kan op steun rekenen in Kamer Ander nieuws Brussel zet opnieuw juridische stappen om rechtsstaat Polen Barnier hekelt Britse vertraging in Brexitonderhandelingen Groen licht Europese Commissie voor Nederlandse garantieregeling van 10 miljard' EU-commissaris Gentiloni: 1,5 biljoen euro nodig tegen coronacrisis Voorzitter Europese Raad roept lidstaten op tot herstelstrategie Brussel schiet te hulp om banen in de EU te behouden

Mei

Bron: © European Union, 2016

Headlines Brussel wil 750 miljard euro voor EU-herstelfonds Top EU-Balkan: herbevestiging Europees toekomstperspectief Westelijke Balkanlanden Ander nieuws Timmermans: halvering pesticiden en meer beschermde natuur Commissie stelt dit jaar geen begrotings­procedures tegen lidstaten in EU-leiders prijzen solidariteit en vrijheid op Europadag Eurogroep snel eens over details coronasteun via ESM Nederland spreekt steun uit voor Europese Klimaatwet Europese landen versoepelen maatregelen tegen corona

Juni

Bron: The Council

Headlines Rutte: korting op EU-afdracht moet blijven, anders geen herstelfonds ECB koopt voor 600 miljard euro extra aan obligaties op Ander nieuws EU-landen bevestigen versoepeling inreisverbod Europese Commissie wil tijdelijke versoepeling regels in zoektocht naar coronavaccin Akkoord over EU-richtlijn massaclaims Leiders EU en VK: nieuw momentum nodig voor brexitonderhandelingen Nederland sluit coronavaccin­verbond met Europese landen Europarlementariër Manders: overstap van 50PLUS naar CDA

Juli

Bron: The Council

Headlines EU-leiders akkoord over begroting en coronaherstelfonds Hoge verwachtingen van Duitsland als EU-voorzitter Ander nieuws EU-leiders willen snel akkoord over Europees herstelpakket Barnier: handelsdeal met Verenigd Koninkrijk onwaarschijnlijk Europese Commissie wil strijd tegen 'belastingmisbruik' opvoeren Brussel roept lidstaten op tot voorbereiding nieuwe coronagolf Commissie: Coronamedicijn wordt toegelaten op Europese markt De Nederlandse spagaat in Europa: streng, empathisch of allebei?

September

Bron: European Commission

Headlines Europese Commissie zet hoog in voor aangescherpt klimaatdoel Coronacrisis: inflatie eurozone voor het eerst sinds 2016 negatief Ander nieuws Europese Commissie hard over rechtstaat Hongarije en Polen Omstreden Britse brexitwet krijgt meerderheid in Lagerhuis State of the Union 2020: Von der Leyen wil gezondheidsunie en snellere klimaataanpak Troonrede 2020: koning benadrukt belang van Europese samenwerking Facebook mag geen EU-gebruikersdata naar de VS sturen McGuinness nieuwe Euro­commis­saris. Dombrovskis krijgt handel

Oktober

Headlines EU trekt 220 miljoen euro uit voor overdracht coronapatiënten EU-lidstaten akkoord over hervorming landbouwsubsidies Ander nieuws Brussel: geen gelijk minimumloon in EU, maar het moet wel beter dan nu Wit-Russische oppositie wint Sacharovprijs Europese Commissie presenteert Werkprogramma 2021 EU-steun voor Nederland over hervatten gesprekken MH17 Brusselse miljarden moeten Balkanlanden EU in loodsen Europese Commissie start inbreukprocedure tegen Londen om brexitwet

November

Headlines Akkoord over koppeling subsidies en rechtsstaat in EU-begroting Geen bezwaar Brussel tegen oplopend begrotingstekort Nederland Ander nieuws Voorzitter Michel roept regeringsleiders opnieuw bijeen over corona EU-ministers steunen oprichting Europees toezichthouder witwassen EU stelt importheffingen tegen VS in Principeakkoord EU-parlement en lidstaten over meerjarenbegroting Brussel: bestrijding epidemie niet meer aan lidstaten overlaten Commissie geeft groen licht voor tekenen contract Pfizer-vaccins

December

Bron: © European Union, 20??

Headlines EU-Top: regeringsleiders willen 55 procent minder CO2-uitstoot in 2030 Regeringsleiders bereiken nieuw akkoord over meerjarenbegroting en coronaherstelfonds Ander nieuws Europese Commissie zet zich met maatregelen in voor democratie FVD'ers in Brussel breken met partij en gaan zelfstandig verder De Europese prioriteiten van het kabinet in 2021: overwegend positief oordeel over initiatieven Commissie EU verlengt sancties voor Rusland om inlijving Krim EU-Top akkoord over uitbreiding sancties tegen Turkije