Verslag Binnenhoflezing 2025: Femke Halsema over het lokaal bestuur

Het Montesquieu Instituut was dit jaar weer trots partner van de Binnenhoflezing. De spreker van deze editie was burgemeester van Amsterdam en oud-Tweede Kamerlid Femke Halsema. MI fellow en voorzitter van de Universiteiten van Nederland Caspar van den Berg was coreferent.

Aangezien Halsema de lezing gaf in de hoedanigheid van burgemeester, mocht het geen verrassing zijn dat de relatie tussen centraal en lokaal bestuur een hoofdthema was. Ze trapte af door te stellen dat ze voornemens was een 'klaroenstoot' te geven. Om de relatie tussen het het Rijk en de gemeenten te illustreren, gebruikte ze de analogie van het huwelijk; centraal en lokaal kunnen niet met én niet zonder elkaar. Ze riep op tot intensiever contact tussen de bestuurslagen.

Om deze verbetering tot stand te brengen, zou vooral de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) een steviger mandaat moeten krijgen. Volgens Halsema kunnen de grote problemen waarmee Nederland kampt alleen worden opgelost door een innige samenwerking tussen centraal en lokaal bestuur. Tot slot verwees ze nog naar het Binnenhof. Ze stelde dat het mooi zou zijn als voordat dit heropend wordt (2030), een duurzame samenwerking tussen Rijk en gemeente (opnieuw) tot stand is gebracht.

Caspar van den Berg haakte hier als coreferent op in. Hij noemde de analogie van het huwelijk veel toepasselijker dan het vaakgebruikte 'Huis van Thorbecke'. Een huis is namelijk hoekig en statisch, terwijl een huwelijk ook mutaties en ontwikkelingen kent - zoals Thorbecke ook de democratie voor ogen had. Ook hij pleitte voor een BZK-minister die zich meer bezighoudt met het contact tussen centraal en lokaal bestuur.

De lezing kan je hier in zijn geheel terugkijken.