Spraakmakende PvdA-congressen

Afgelopen zaterdag was er een PvdA-minicongres in Rotterdam waarin de verkiezing van Diederik Samsom tot politiek leider werd bevestigd en afscheid werd genomen van Job Cohen. In het verleden ging het er wel eens 'heter' aan toe.

1969

Eén van de opzienbarendste PvdA-congressen was dat van 6, 7 en 8 maart in het Haagse Congresgebouw. Op dat congres was de verkiezing van liefst negen aanhangers van de beweging Nieuw-Links de opmaat tot een duidelijk radikalere koers van de PvdA. Het succes van Nieuw-Links werd door André van der Louw (die zelf vivevoorzitter werd) met vreugdesprongen begroet (de 'Berendans' van Van der Louw). Het congres nam bovendien een motie aan, waarin samenwerking met de KVP werd afgewezen.

1975

Ten tijde van het linkse kabinet-Den Uyl roerden PvdA-leden zich danig. Vooral op gebied van defensie en buitenlands beleid werd aangestuurd op een linksere koers. In 1975 bestond er een geschil van mening tussen de PvdA-Tweede Kamerfractie en het kabinet over de vervanging door de Luchtmacht van de Starfighter. Tijdens een congres in april 1975 werd, tegen de zin van het kabinet, de keuze van de te duur gevonden Amerikaanse F16 afgewezen.

Minister Henk Vredeling van Defensie, die zelf niet op het congres was, verklaarde in de pers: 'congressen kopen geen vliegtuigen' en hield vast aan zijn keuze. De PvdA-fractie in de Tweede Kamer stemde daar uiteindelijk ook tegen, maar tevoren was afgesproken dat Vredeling mocht aanblijven. Met steun van oppositiepartijen werd de F16 toch de opvolger van de Starfighter.

1977

De moeizame formatie van 1977, na een grote verkiezingswinst van de PvdA, vond in zekere zin een ontknoping tijdens een buitengewoon PvdA-congres op 5 november. In de week daarvoor had de Partijraad (het permanente 'PvdA-parlement') het door PvdA-fractiebereikte onderhandelingsresultaat afgewezen over de zetelverdeling in het nieuwe kabinet. De PvdA-fractie steunde die uitkomst wel in meerderheid. Hierdoor leek een impasse te ontstaan, waarover een congres moest beslissen.

Na de steun van de fractie ging Den Uyl door met de vorming van zijn tweede kabinet, maar die poging strandde over de personele invulling van de posten. Dat was de situatie toen het congres werd gehouden. Dat congres kon dus niet veel meer doen dan 'nakaarten'. De uitroep van Den Uyl: 'Dat tweede kabinet-Den Uyl komt toch', was toen feitelijk al niet meer reëel, omdat het CDA inmiddels aankoerste op een kabinet-Van Agt met de VVD.

1991

Het toenemende beroep op de Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) en de daarmee gepaard gaande kosten, bracht het kabinet-Lubbers/Kok ertoe met voorstellen te komen om de WAO te versoberen. Dit leidde tot veel onrust in de PvdA, waarbij ook de positie van minister van Financiën Wim Kok, politiek leider van de PvdA, in het geding. Kok vroeg daarop om het organiseren van een buitengewoon congres. Dit werd op 28 september 1991 in Nijmegen gehouden. Op het congres steunde 80 procent van de afgevaardigden het kabinetsbeleid en daarmee werd ook het vertrouwen in Kok bevestigd.