Informatie is altijd gekleurd

vrijdag 30 augustus 2013, 8:19

DEN HAAG (PDC) - Politici moeten draagvlak kweken om informatie effectief openbaar te maken. Burgers wantrouwen informatie van overheid en bedrijven steeds meer. Men weet niet meer wat goede informatie is. Politici beroepen zich bijvoorbeeld weinig op de wetenschap en proberen met ongenuanceerde opmerkingen zendtijd te winnen. De samenleving wil meteen reageren en voert druk uit op de journalistiek, die daardoor uitgehold wordt. 'De enige sturende factor die overblijft is ons onderbuikgevoel'. Dat was de conclusie van de Film 'Promised Land' en het debat dat als onderdeel van de Zomerconferentie op 29 augustus door het Filmhuis Den Haag en het Montesquieu Instituut georganiseerd werd.

Een panel dat bestond uit Bram Vermeer (journalist), Judith Merkies (PvdA Europarlementariër), Johan Graafland (Hoogleraar aan Tilburg University) en Mariko Peters (voormalig Tweede-Kamerlid Groen Links) ging onder leiding van Frits bloemberg in discussie over de rol van transparantie in het voorlichten van burgers. Discussie volgde op de vertoning van de film 'Promised Land'. Deze film gaat over een Amerikaans stadje dat hard wordt getroffen door de economische malaise. Twee buitenstaanders zien een kans om het leven van de lokale bevolking te vergemakkelijken. Zwicht de bevolking voor hun zakelijke aanbod van schaliegasboringen? Is hun aanbod wel eerlijk?

Graafland opende de discussie en benadrukte dat openheid van informatie door bedrijven en politici een ingewikkeld thema is. Te veel transparantie dreigt bijvoorbeeld bepaalde belangen te schaden. Peters voegde hieraan toe dat politici ook voorzichtig zijn met het verschaffen van informatie: 'ze willen de burger niet in verwarring brengen met een overvloed aan informatie, maar een gebrek aan transparantie leidt juist tot wantrouwen'.

Volgens Merkies probeert de politiek te voldoen aan de roep om transparantie. Zo is vrijwel alles wat de Europese Unie doet of laat op internet te vinden: 'het is alsof we permanent in een big brother house zitten'. Toch weet een groot deel van de samenleving - en volgens Vermeer ook een groot aantal parlementariërs - echter nog steeds niet goed hoe Europa functioneert. Transparantie is één ding, maar doet de burger wel iets met openbare informatie?

Vermeer gaf aan dat de wetenschap bijzonder veel informatie aan politici probeert aan te dragen. Toch is dit de afgelopen twintig jaar amper benut. Politici moeten kritische rapporten gaan gebruiken om het vertrouwen van de burger terug te winnen. Het probleem is dat er een overvloed is aan wetenschappelijke werken. De politicus staat vervolgens voor de keuze of een excellent rapport of juist een rapport dat een ontkrachtende werking de voorkeur heeft.

Merkies voegde een kritische noot toe en stelde dat politici boven al bekend staan als vertegenwoordigers van belangen. De burger kijkt daardoor met argwaan naar uitspraken van politici, ook wanneer uitspraken op excellent onderzoek zijn gebaseerd. Burgers twijfelen aan informatie die zij krijgen omdat ze twijfelen aan de integriteit van hun bron. Of zoals Peters het samenvatte: 'Hoeveel wetenschap je ook hebt, zonder draagvlak heeft een politicus hier niets aan.'

Meer over