Achtergrond: hoe realistisch is het dat Várhelyi als Eurocommissaris opstapt?

DEN HAAG (PDC) - De in opspraak geraakte Hongaarse Eurocommissaris Olivér Várhelyi (Nabuurschap en Uitbreiding) heeft van verschillende Europarlementariërs oproepen gekregen om af te treden. Várhelyi raakte in opspraak omdat hij Europarlementariërs hoorbaar 'idioten' noemde tijdens een plenaire zitting van het parlement in Straatsburg. Volgens Várhelyi gaat het om een "misverstand dat hij betreurt", zegt hij in een inderhaast gepubliceerde verklaring. Experts betwijfelen echter dat deze zaak zo makkelijk voorbij zal gaan. Casper van Vliet, expert op het gebied van Europese instituties en regelgeving, stelt echter dat het pas echt spannend gaat worden als Commissievoorzitter Von der Leyen zich met de zaak gaat bemoeien.

Maar is het wel mogelijk dat het Europees Parlement een Eurocommissaris uit zijn functie zet? En op welke manier?

Het Europees Parlement heeft als taak om de activiteiten van de Europese Commissie te controleren. Het kan hierbij nauwlettend kijken naar de handelswijze van de Commissievoorzitter en Eurocommissarissen. Het Parlement heeft echter niet de bevoegdheid om een individuele Eurocommissaris te ontslaan. Enkel de hele Commissie kan door het Europees Parlement worden ontbonden. In dat geval is een tweederdemeerderheid in het Parlement nodig.

Formeel gezien is het Europees Parlement dus niet in staat om een individuele Eurocommissaris te ontslaan. De volksvertegenwoordigers kunnen wel de druk opvoeren op een individuele Eurocommissaris. Dit kan bijvoorbeeld door middel van druk uit te oefenen op de voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen, bijvoorbeeld door te dreigen om de hele Commissie weg te sturen. De Commissievoorzitter mag namelijk wel individuele Commissarissen ontslaan.

Voorbeelden uit het verleden zijn de affaire-Cresson, toen uiteindelijk de hele Commissie Santer (1995-1999) opstapte. Een ander voorbeeld is het aftreden van de Eurocommissaris voor gezondheid en consumentenbeleid, John Dalli, in 2012. De Maltese Eurocommissaris was in opspraak gekomen wegens beschuldigingen van vriendjespolitiek.

Het is niet de eerste keer dat de Eurocommissaris Várhelyi in opspraak is. Een maand eerder werd ook al opgeroepen tot een onderzoek naar Várhelyi omdat hij zich niet zou houden de gedragsregels voor Eurocommissarissen. Of het parlement echt actie gaat ondernemen, en of het zover gaat komen, is nog onduidelijk.

Bron: EU-Monitor