N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

De SGP: al 100 jaar religie en democratie samen

maandag 26 maart 2018, Hans Vollaard en Gerrit Voerman
sgp1985

De Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) is al honderd jaar actief in de Nederlandse democratie. Ze is daarmee bijna de langstlevende partij in de Nederlandse politieke geschiedenis. En binnenkort haalt ze de Antirevolutionaire Partij (1879-1980) in die 101 jaar is geworden.

Al doet de SGP al lang actief mee met de parlementaire democratie, haar opvattingen zijn niet zonder meer als democratisch te omschrijven. Allereerst wijst ze volkssoevereiniteit af, omdat het gezag van God volgens haar afkomstig is. Daarnaast klinkt uit haar streven ‘naar een regering van ons volk geheel op de grondslag van de in de Heilige Schrift geopenbaarde ordening Gods’ niet meteen de bereidheid door om met andere partijen compromissen te sluiten. Bovendien conflicteert de wens van de SGP dat ‘ongeloofspropaganda, valse religies en anti-christelijke ideologieën door de overheid uit het openbare leven [dienen] worden geweerd’ met de vrijheid van godsdienst en meningsuiting. Verder geeft het beginselprogram aan dat mannen en vrouwen een andere politieke rol zouden moeten hebben, wat op gespannen voet staat met het democratische principe van gelijkheid.

Het beroep op een heilige waarheid door deze religieuze partij wringt zo met democratische kernwaarden. Zou zo’n partij eigenlijk wel de ruimte moeten krijgen om aan de democratie deel te nemen? Zouden religieuze partijen niet moeten worden verboden om te voorkomen dat ze met hun opvattingen democratie ondermijnen? – dat zijn vragen die zeker met de opkomst van islamitische partijen hernieuwd aan urgentie hebben gewonnen. De geschiedenis van de SGP, in al haar facetten beschreven in het binnenkort te verschijnen Mannen van Gods Woord, laat echter zien dat door deelname aan het democratisch bedrijf juist niet-democratische opvattingen milderen. Bovendien schendt een verbod op een religieuze partij de vrijheden van vereniging en meningsuiting, niet de minste democratische waarden. De les van de honderdjarige SGP is dus dat insluiting van religieuze partijen een beter recept kan zijn om democratie te behouden en te versterken dan een verbod.

Deze bijdrage stond in