‘Er is hoop voor het CDA. Altijd’

En weer een nederlaag voor het CDA! Zijn er nog lichtpunten voor de christendemocraten? Altijd. Hét lichtpunt is dat politiek leider Henri Bontenbal in tien weken meer christendemocratische dingen gezegd heeft dan oud-partijleider Wopke Hoekstra in drie jaar.

Dat Bontenbal de partij, de inhoud en de leden wel kent en deze ook betrekt bij zijn missie. Dat is winst. Maar de pijn is groot. De fractie is klein en onervaren, veel leden van het CDA zijn vertrokken naar andere partijen en de partijkas is leeg. Met Bontenbal treedt een nieuwe generatie aan, maar toch is het belangrijk dat ook hij ziet dat hij alle generaties, alle mensen binnen het CDA nodig heeft. En achterban moet terugwinnen.

In de afgelopen maanden werd vaak geschreven dat BBB en NSC het nieuwe CDA zijn. En dat de christendemocratie goed is voor 50 zetels, zoals de optelsom van BBB, NSC en het CDA in september in de peilingen aangaf. Inmiddels blijkt dat BBB, NSC en het CDA samen 32 zetels hebben. BBB en NSC zijn opgebouwd vanuit protest en rondom één persoon. Dat is ook kwetsbaar. BBB ging van de top van maart dit jaar zeven zetels. Verder heeft BBB nog niet aangetoond dat het inhoudelijk de compleetheid heeft van het CDA.

Ook NSC lijkt fragiel met een bouwwerk rondom één persoon en met een programma dat een combinatie lijkt van D66 (staatkundige vernieuwing), PvdA (overheidsoplossingen) en JA21 (streng asielbeleid) en aldus echte christendemocratie mist. Natuurlijk lanceert NSC artikelen over personalisme, subsidiariteit en solidariteit; het katholiek sociaal denken. Praktisch katholiek zijn met Roomse blijheid en vergeving is moeilijker én belangrijker. NSC en BBB missen de noodzakelijke ideologische wortels vanuit de historie.

Terug naar de echte christendemocratie, het CDA. Het is al vaker gezegd: bij de oprichting van het CDA waren de protestanten bang dat het CDA een grote KVP zou worden. De tragiek is dat het een kleine ARP geworden is.

De katholieken hebben hun heil elders gezocht. Alleen dat ‘elders’ wisselt per verkiezing. Sinds de KVP niet meer bestaat kiezen de cultuurkatholieken van met name Zuid-Nederland, de meest grillige kiezers van het land, steeds voor een andere partij, nieuwe hoop, nieuwe kansen. Onder de cultuurkatholieken werden SP, Ouderenpartijen, Fortuyn, PVV, FvD, BBB en nu dus ook NSC groot. Trendmatig gezegd: de cultuurkatholieken van Nederland bepalen de richting van de uitslag van de verkiezingen. Al veertig jaar!

Dus als het CDA groot wil zijn, moet het deze groep weer voor zich winnen. De CDA-leiders die dit door hadden waren Lubbers en Balkenende. Laten dit nu ook de CDA-leiders zijn, bij wie de inhoud van de christendemocratie het meest veilig was. En Lubbers en Balkenende hadden eveneens door dat het CDA enkel groot kan zijn, wanneer het een pluriforme partij is. Een partij waar ruimte is voor Omtzigt, Eerdmans, Van der Plas, Keijzer en vele anderen die nu weg zijn.

En in Nederland is ruimte voor een brede centrumrechtse volkspartij, die zich positioneert tussen links (GrLinks-PvdA), liberaal-libertijns (VVD, D66) en populistisch rechts (PVV, FvD) en die onderdak biedt aan deze pluriformiteit en inhoud. Dit is dan een christendemocratische of, zoals Bontenbal zegt, een sociaal-conservatieve partij. En van de drie genoemde partijen is het CDA het best gepositioneerd om dit te realiseren. Wel hebben we dan de uitdaging dat de vierslag partij-programma-positionering-poppetjes weer klopt.

Terug naar de realiteit van vandaag: vijf zetels; vroeger een afrondingsverschil. Is er nog hoop voor het CDA? Altijd. Omdat het CDA nu een politiek leider heeft die de inhoud kent en gevoel heeft voor de cultuurkatholieken. Zeker, Bontenbal is protestant, maar op de vragen waar zijn gevoel ligt, protestant of katholiek, antwoordt hij steevast: ‘katholiek’, hij is een fan van de Paus en citeert de encyclieken.

Als je zo flexibel bent als protestant, dan ben je al katholiek. Dan begrijp je, dan voel je de cultuurkatholieken. De reddingsboei voor het CDA. Tempo geboden.

Frank A.M. van den Heuvel is lid van het CDA en o.a. oud-bestuurslid van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA