Columns & Analyses - Hoofdinhoud

In de komende zomer wordt het een enorme wisseling van de wacht in de Europese Unie. Ga maar na: er moet een nieuwe voorzitter van de Europese Raad komen in plaats van Donald Tusk; een nieuwe voorzitter van de Europese Commissie in plaats van Jean-Claude Juncker; een nieuwe buitenlandvertegenwoordiger (tevens vicevoorzitter van de EC) in plaats van Federica Mogherini; een nieuwe voorzitter van het Europese Parlement in plaats van Antonio Tajani; een nieuwe voorzitter van de Europese Centrale Bank in plaats van Mario Draghi. Allemaal sleutelposten in het proces van Europese integratie.

In NRC Handelsblad voerden W. Voermans (3-1-2019) en E. Jurgens (18-1-2019) begin 2019 een discussie over de Eerste Kamer. Kort gezegd betoogde Voermans dat de indirecte verkiezing voor de Eerste Kamer een anomalie is en niet past bij haar wetgevende taken en bevoegdheden, en dat het dus belangrijk is om de Eerste Kamer die taak te ontnemen. Daarmee ging hij ook in tegen het advies van de Staatscommissie Parlementair Stelsel. De Staatscommissie acht juist de bevoegdheden van de Eerste Kamer ten aanzien van wetgeving waardevol, en wil deze alleen door een voorwaardelijk terugzendrecht aanpassen.

Deze week werd er tussen de coalitiepartijen een nieuw akkoord gesloten over het kinderpardon. De zogenoemde discretionaire bevoegdheid inzake het kinderpardon zou weggaan van de minister en moeten worden overgeheveld naar de (directeur van de) IND. De vraag is echter, of dat nu juridisch kan?

Er zijn goede redenen om in 2019 honderd jaar vrouwenkiesrecht te vieren. In 1919 kwam immers de initiatiefwet-Marchant tot stand die vrouwen het actieve kiesrecht verleende. In de Tweede Kamer wordt dat gevierd met een tentoonstelling, net als in het Atrium van het Haagse stadhuis. Ongetwijfeld zijn er dit jaar meer 'festiviteiten'.

Kennelijk heeft May nog niet van de slogan "van A naar Beter" gehoord, want haar plan B is eigenlijk het plan A nogmaals herhaald. Wel met een kleine bonus voor EU-onderdanen die ook na de brexit in het Verenigd Koninkrijk verblijven: zij kunnen kosteloos een verblijfsvergunning aanvragen.

De veel te vroeg overleden politicoloog Peter Mair is in 2013 breed bekend geworden als auteur van Ruling the Void,1) een boek waarin hij betoogt dat de klassieke politieke partijen zozeer aan ideologische betekenis hebben verloren dat zij in een regering onderling verwisselbaar zijn geworden. Regeringsbeleid is een kwestie geworden van kleurloze technocratie onder het motto: ‘There is No Alternative’. Dat maakte zulke partijen, vooral van links, onherkenbaar voor hun kiezers. Die kregen bovendien het vermoeden dat belangrijke kwesties onder het tapijt werden geveegd. Deze combinatie van depolitisering en verwaarlozing werd de voedingsbodem van het Europese populisme als succesvolle politieke beweging.

Gisteren besloot de Tweede Kamer op verzoek van Vera Bergkamp (D66) binnenkort een debat te houden over de Nashvilleverklaring over homoseksualiteit en transseksualiteit. De indiener meldde dat het goed was een debat in de Kamer te voeren, "ook bijvoorbeeld met [mijn] collega Van der Staaij."

Het House of Commons heeft op 15 januari met zeer grote meerderheid de brexit overeenkomst afgewezen, in een verhouding tweederde om eenderde. Zo’n stemming zou in veel parlementaire stelsels tot aftreden van de regering hebben geleid, vooral ook door het grote aantal leden van de regeringspartij dat tegen heeft gestemd. Maar ja, door de enorme tijdsdruk op dit dossier is voorstelbaar dat er nu wel de noodzaak is van een regering. Het zijn op meerdere fronten historische en gecompliceerde dagen. Met nog 72 dagen tot brexit is de richting nog steeds onzeker.

Op 21 december jongstleden heeft minister Dekker het wetsvoorstel 'Transparantie van maatschappelijke organisaties' opengesteld voor internetconsultatie. Het voorstel verplicht maatschappelijke organisaties om donaties van €15.000 en meer openbaar te maken. Op die manier wil de minister voorkomen dat organisaties afhankelijk worden van één bepaalde financier, die daardoor zeggenschap krijgt over de koers. Dat zou vooral problematisch zijn als die organisatie zich daardoor laat verleiden tot gedrag dat indruist tegen de Nederlandse rechtsstaat. Politieke organisaties zijn van dit regime uitgezonderd omdat voor hen een aparte regeling geldt, te weten de Wet financiering politieke partijen.

Kan President Trump werkelijk de noodtoestand afkondigen en daarmee het Congres omzeilen en de fondsen krijgen om de muur tussen de Verenigde Staten en Mexico te bouwen? Of anders gezegd: bestaat er onder Amerikaans recht een juridische mogelijkheid om de weigering van het Congres om geld ter beschikking te stellen ongedaan te maken?